Fıkıh tarihini inceleyen hukukçu ve tarihçiler iki ayrı noktadan hareket etmişlerdir. Bazıları hukuku dinî ve ictimaî bir müessese olarak ele almış onu canlı bir uzviyete benzeterek doğuş gençlik olgunluk ve ihtiyarlık devrelerine ayırmışlardır. Bazıları da fıkhın gelişmesine tesir eden faktörleri göz önüne alarak bu ilmin tarihini ya nesiller yahut da siyasî hakimiyet bakımından devrelere ayırmışlardır. Ülkemizin en önemli fıkıh otoritelerinden Prof. Dr. Hayreddin Karaman İslâm hukuk tarihini başlangıcından modern zamanlara kadar her iki hareket noktasını da göz önünde tutarak ortaya koymuştur.